UPOSAŻENIE SZPITALA PREPOZYTURALNEGO W MAŁOGOSZCZU W KOŃCU XVIII WIEKU Drukuj

Pełny tekst

 Jacek Starzyk, Katarzyna Starzyk-Łuszcz

UPOSAŻENIE SZPITALA PREPOZYTURALNEGO W MAŁOGOSZCZU W KOŃCU XVIII WIEKU

THE REVENUES OF THE PROVOSTRIE HOSPITAL IN MAŁOGOSZCZ AT THE END OF THE XVIIITH CENTURY

STRESZCZENIE 
W XVII–XVIII wieku w państwie polskim istniały dwa typy szpitali: prepozyturalne i parafialne. Szpitale prepozyturalne były autonomicznymi instytucjami posiadającymi własne beneficja, kościoły i obsadę duchową. Szpitale parafialne stanowiły agendę parafii miejskiej lub wiejskiej. Funkcjonowanie szpitali zawsze związane było z ich uposażeniem, które stanowiły pola uprawne, łąki, ogrody, czynsze z sum kapitałowych oraz jałmużna. W pracy omówiono uposażenie szpitala w Małogoszczu na podstawie protokołu wizytacji z 1780 roku.

W latach 1609–1615 wybudowano kościół szpitalny, budynek szpitala oraz rezydencję prepozyta. Fundatorem był ksiądz Jakub Bieda Chrostkowicz. Uposażenie szpitala stanowiło 9 pól uprawnych, trzy łąki, dwa ogrody, 14 krów oraz 4 sumy kapitałowe. Jednakże wiele pól nie było uprawianych, nie otrzymywano również odsetek od sum kapitałowych. Zarządzaniem majątkiem szpitalnym zajmowali się prowizorzy, niejednokrotnie niewywiązujący się należycie ze swoich obowiązków. Pod koniec XVIII wieku wymienione formy dochodów zaczęły zanikać, co stało się znaczącą przyczyną upadku szpitala. 
Słowa kluczowe: szpital, historia medycyny.

 

SUMMARY 
In the 17th–18th centuries in Poland existed two types of hospitals: so-called hospital provostries and parish hospitals. Hospital provostries were autonomous institutions possessing their own beneficies, churches and clerical assignment. Parish hospitals constituted as agenda of the village or town parishes. Every hospital had its own income, which derived from the land, capital sums which were taken in as rents and alms. An income of the hospital in Małogoszcz, basing on an ecclesiastic inspection protocol from 1780, was discussed in this article. The hospital, church and parson’s residence, all founded by priest Jakub Bieda Chrostkowicz, were built during 1609–1615. The income of the hospital included 9 fields, 3 meadows, 2 vegetable gardens, 14 cows and 4 capital sums. However, many fields remained unused and capital sums interest were not received. Provisors, who not always fulfilled their duties, took care of the property. At the end of the 18th century above mentioned types of hospital income began to disappear, which was a significant cause of the hospital fall. 
Key words: hospital, history of medicine. 
< Poprzednia   Następna >