Związek wirusa brodawczaka ludzkiego HPV z rakiem szyjki macicy został dawno udowodniony. Jest on niezbędnym, choć niewystarczającym czynnikiem do rozwoju choroby. Wieloletnie badania pozwoliły na stworzenie szczepionki, która może być stosowana w ramach profilaktyki pierwotnej wobec dziewcząt, które nie miały jeszcze kontaktu z wirusem HPV. Obok niewątpliwej, udokumentowanej wynikami badań skuteczności szczepień, jednym z czynników ograniczających ich zastosowanie są obawy i niepewność rodziców co do możliwości podejmowania przez ich córki ryzykownych zachowań seksualnych wypływających z fałszywego przekonania o ochronie gwarantowanej dzięki implementacji szczepionki. Zachowania seksualne będące elementem zachowań zdrowotnych, uwarunkowane są poczuciem kontroli nad własnym zdrowiem. Aplikacja szczepionki może to poczucie kontroli zmniejszać, przesuwając punkt ciężkości z własnej odpowiedzialności za zdrowie na profesjonalną opiekę medyczną. Celem pracy było ustalenie przekonań na temat zakresu i typu kontrolowania własnego zdrowia grupy kobiet zaszczepionych przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego. Wyniki badań przeprowadzonych za pomocą kwestionariusza MHLC potwierdzone statystyczne wykazały, że wśród kobiet szczepionych dominuje wewnętrzne umiejscowienie kontroli zdrowia, które jest najkorzystniejsze, gdyż osoby je prezentujące są bardziej autonomiczne w podejmowaniu decyzji, częściej angażują się w aktywność prozdrowotną, mają duże poczucie odpowiedzialności za własne zdrowie oraz dążą do jego utrzymania i poprawy. Chociaż uzyskane wyniki mogą być wypadkową szerokiej kampanii informacyjno-edukacyjnej towarzyszącej szczepieniom, powinny być jednak stale udoskonalane tak, aby docierały do tych osób, które przejawiają niezdecydowanie w kwestiach kontroli nad własnym zdrowiem. Przyjęcie szczepionki przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego nie może być powodem mniejszej odpowiedzialności za własne zdrowie i zachęca do promowania tej formy profilaktyki pierwotnej.
Słowa kluczowe: HPV, szczepienie anty HPV, rak szyjki macicy, umiejscowienie kontroli zdrowia, edukacja zdrowotna

SUMMARY
The correlation between HPV and cervical cancer was proven a long time ago. It is an essential nonetheless insufficient factor for the disease to develop. Many years of studies allowed for the development of a vaccine which can be used as part of primary prevention in young women who had not come into contact with HPV yet. Apart from the unquestionable efficiency of vaccination, that has been abundantly corroborated by test results, one of the factors limiting its use is parents doubts and concerns about a possibility of their daughters starting risky sexual behaviour due to a false belief about protection that implementation of the vaccine is to guarantee. Sexual behaviours, being an element of health behaviours, are conditioned by the feeling of control over ones health. Application of the vaccine can reduce the feeling of control by shifting the point of balance in the responsibility for ones health from oneself to professional medical care. The aim of this study was to learn the opinions of a group of women vaccinated against HPV on the scope and type of their health control. Results of the study, which was carried out using the MHCL questionnaire, were proven statistically and showed that an internal, favourable locus of control in health tends to dominate among vaccinated women, which is most favourable, as the individuals that demonstrate it are more autonomous in making decisions, are more frequently involved in health-oriented activities, demonstrate a great amount of responsibility for their health and do their best to maintain and improve it. Although the results obtained may be an outcome of a vast educational campaign that accompanies vaccination, they should be constantly improved to affect individuals indecisive about how to control their own health. The fact of vaccinating oneself against HPV does not cause lesser responsibility for ones health and encourages to propagate this form of primary prevention.
Key words: HPV, vaccination against HPV, cervical cancer, health locus of control, health education.

Pełny tekst