Agnieszka Czerwiak, Grażyna Czerwiak, Małgorzata Kaczmarczyk

STRESZCZENIE

Szkoła jako instytucja koncentruje się głównie na procesie edukacji, problemy zaś wychowawcze ucznia znajdują się na dalszym planie – w tym i obszar jego zdrowia. Z powodów ekonomicznych coraz mniej dyrektorów szkół decyduje się na funkcjonowanie gabinetu pielęgniarki szkolnej. Uczniowie w okresie dojrzewania podatni są na sugestie ze strony grup rówieśniczych, co stwarza ryzyko rozwoju zachowań antyzdrowotnych. Skuteczność podejmowanych działań wynikających z edukacji zdrowotnej wymaga kompatybilności między szkołą a tym, czego uczeń doświadcza w rodzinie. Istotny wpływ na kształtowanie stylu życia i zachowań zdrowotnych jednostki ma rodzina, szkoła zaś jako instytucja edukacyjna powinna być przestrzenią bezpieczną i przyjazną, zapewniającą warunki prozdrowotnego rozwoju. Tworzenie środowiska sprzyjającego zdrowiu i rozwojowi jednostki staje się trudnym wyzwaniem z uwagi na liczne zagrożenia cywilizacyjne. Edukacja zdrowotna jako podstawowy element promocji zdrowia ma na celu wyposażenie osób zdrowych lub/i chorych w wiedzę i umiejętności niezbędne do rozwoju zachowań korzystnych dla zdrowia. Celem przeprowadzonych badań było poznanie preferencji związanych ze stylem życia młodzieży gimnazjalnej. Badaniami objęto 105 uczniów klas III szkół gimnazjalnych w wieku 15–17 lat. Badania własne wskazują, że wśród uczniów występuje przewaga zachowań prozdrowotnych. Nie odnotowano istotnej zależności między płcią a rodzajem deklarowanych zachowań zdrowotnych. Odnotowano błędy dietetyczne związane z częstym spożyciem słodyczy, produktów ze znaczną zawartością soli kuchennej i tłuszczów. Mimo że większość gimnazjalistów deklaruje aktywność ruchową, to tylko połowa potwierdza systematyczną rekreację ruchową. Zaobserwowano niepokojące zjawisko związane z ryzykiem rozwoju lekomanii tj. samoleczeniem i sięganiem po leki bez recepty. Potwierdzono także deficyt umiejętności radzenia sobie ze stresem. 
Key words: zachowania zdrowotne, styl życia, gimnazjaliści, środowisko szkolne.

pełny tekst

SUMMARY 

The school as an institution mainly focuses on the educational process and not only student behaviour problems are in the background but also his health. Due to economic reasons less and less school directors decide on the functioning of the school nurse’s office. The high school students in adolescence are susceptible to suggestions from peer group, which poses the risk of developing unhealthy behaviour. The effectiveness of action taken due to health education requires compatibility between school and this what the student experiences in the family. Significant impact on lifestyle and health behaviour fulfil the family, but the school as one of the most important educational institution should be a safe and friendly space that provides conditions for the healthy student development. Creating an environment conductive to health and development of individual becomes a difficult challenge because of the many dangers of civilization. The health education as a fundamental element of health promotion aims to give healthy and/or sick people the knowledge and skills necessary for the healthy behaviors development. The aim of this study was to investigate lifestyle-related preferences of high school students. The study involved 105 in the 3rd class students aged 15–17 years. The study point out that among the respondents the health behavior dominate. There was no significant relationship between gender and type of the declared health behaviors. The dietary errors related to frequent sweets and products with a significant amount of salt and fat consumption were marked. Although most of high school students declare physical activity it is only half that confirm the systematic practice of physical recreation. The disturbing phenomenon has been observed associated with the risk of development of self-medication drugs and to taking medicine without a prescription. The research also confirmed the deficit of skills to cope with stress. 
Słowa kulczowe: health behaviours, lifestyle, high school students, school environment.