Anglistka z UJK otrzymuje stypendium Marie Curie

Adaptacje filmowe powieści wiktoriańskich, postaci kobiece w filmie kostiumowym. To tematyka projektu badawczego dr Anny Gutowskiej z Instytutu Filologii Obcych UJK, stypendystki programu Horyzont 2020.

Adaptacje filmowe powieści wiktoriańskich, postaci kobiece w filmie kostiumowym.  To tematyka projektu badawczego dr Anny Gutowskiej z Instytutu Filologii Obcych UJK, stypendystki programu Horyzont 2020.

Pod koniec stycznia 2017 roku rozstrzygnięto kolejne konkursy w ramach programu Horyzont 2020. W konkursie na granty indywidualne w ramach programu MSCA IF (Marie Skłodowska-Curie Actions Individual Fellowships) duży sukces odniosła dr Anna Gutowska z Instytutu Filologii Obcych Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Znalazła się na liście stypendystów z bardzo dobrą oceną wniosku – 98 punktów na sto możliwych do uzyskania, co oznacza, że jej wniosek znalazł się w 3% najlepiej ocenionych wniosków w tej edycji konkursu. Na swój projekt badawczy otrzyma finansowanie wysokości 750 tys. zł.

Co to za projekt? – Esencją stypendiów tego programu jest możliwość rozwinięcia zainteresowań badawczych stypendysty, przejście od dotychczasowych tematów badawczych do pokrewnych dziedzin i wyjście ze „strefy komfortu” – mówi dr Anna Gutowska. W jej przypadku dotychczasowa praca badawcza dotyczyła literatury wiktoriańskiej, a w szczególności pisarstwa kobiet w czasach długich rządów królowej Wiktorii (1837- 1901). Dla Wielkiej Brytanii był to czas politycznej stagnacji, gospodarczego rozkwitu, ale także pruderii i hipokryzji. Wśród ówczesnych pisarek szczególną uwagę dr Gutowskiej przykuła George Eliot (pisarka ukrywająca się pod męskim pseudonimem, która naprawdę nazywała się Marian Evans). Fanami jej twórczości byli miedzy innymi Zygmunt Freud, Virginia Woolf, i ponoć także królowa Wiktoria. Eliot nie została jednak pochowana w Westmister Abbey, słynnym Zakątku Poetów. Władze kościelne uznały, że kobieta, która przez ponad dwadzieścia lat żyła w konkubinacie i przyznawała się do ateizmu, nie może spocząć w poświęconej ziemi. Pisarkę pochowano na komunalnym cmentarzu Highgate w skromnym grobie obok jej partnera życiowego, filozofa i publicysty George’a Henry’ego Lewesa.

Twórczość George Eliot, chociaż mało znana w Polsce, przenika do współczesnej kultury, jest inspiracją dla pisarzy, autorów filmowych scenariuszy, reżyserów. Na przykład powieść obyczajowa autorki Harry’ego Pottera Trafny wybór zawiera czytelne nawiązania do najbardziej znanej powieści Eliot, Miasteczka Middlemarch. Ten wyraźny związek między Trafnym wyborem a powieścią Eliot sprawił, że angielscy recenzenci powieści Rowling zaczęli żartobliwie nazywać ją Mugglemarch, łącząc tytuł Middlemarch i wymyślone przez Rowling słowo „mugole”.

- George Eliot jest bohaterką mojego doktoratu. W pracy doktorskiej zajęłam się rolą konwencji literatury popularnej w jej twórczości – wyjaśnia dr Gutowska. – Eliot ma dziś opinię nudnej realistki, ale analiza jej powieści pokazuje, że wprowadzała do swojego pisarstwa w zawoalowany sposób wątki i postacie, które były wtedy modne w powieści  popularnej, takie jak szantaż, bigamia, przemoc rodzinna czy kobiety upadłe. Jej najbardziej znane powieści, w tym także Middlemarch, można wręcz odczytywać jako dialog z literaturą popularną oraz jako wyrafinowaną grę z oczekiwaniami czytelników.

Po doktoracie doktor Gutowska zainteresowała się także adaptacjami filmowymi i telewizyjnymi powieści dziewiętnastowiecznych oraz literaturą neowiktoriańską. – Stypendia MSCA przeznaczone są dla badaczy po doktoracie, którzy chcą odbyć dwuletnie staże badawcze poza swoim krajem. Program promuje badania interdyscyplinarne oraz indywidualny rozwój naukowy stypendystów, a więc premiuje projekty, które wychodzą poza dotychczasowe pole specjalizacji danej osoby. Kiedy dowiedziałam się o tym konkursie, pomyślałam, że to coś dla mnie – opowiada dr Gutowska.

– Wpadłam na pomysł zbadania tego, jak proces adaptacji kanonicznych powieści wiktoriańskich i potrzeba przystosowania ich do wymagań współczesnego kina i telewizji wpływa na sposób prezentacji postaci kobiecych – tłumaczy dr Gutowska. – Okazało się, że istnieją co prawda prace dotyczące konkretnych adaptacji (zwłaszcza adaptacji powieści Jane Austen), ale ten problem nie został do tej pory zbadany w sposób systematyczny. Jednak moim zdaniem warto byłoby przyjrzeć się temu zagadnieniu w sposób całościowy, analizując zarówno istniejące gotowe adaptacje, jak i badając proces ich powstawania (przeprowadzając wywiady z twórcami oraz analizując materiały takie jak komentarze do wydań DVD), a także analizując recepcję adaptacji (recenzje i opinie fanów).

Dr Gutowska będzie prowadzić swój projekt na Uniwersytecie Linneusza w szwedzkim Kalmarze pod okiem prof. Lars Elleströma. W ramach stypendium przewidziano także trzy dwumiesięczne staże w Institute for Screen Industries Research na Uniwersytecie w Nottingham pod okiem prof. Roberty Pearson. Stypendium rozpocznie się na początku października 2017 i potrwa do września 2019. – Liczę, że jego wynikiem będzie monografia, która będzie zarazem moją pracą habilitacyjną –  podkreśla dr Anna Gutowska.

Projekt badawczy dr Gutowskiej to niejedyna międzynarodowa aktywność badawcza prowadzona przez anglistów UJK. Innym międzynarodowym działaniem jest udział prof. Magdaleny Ożarskiej jako członka-założyciela oraz dr Gutowskiej jako członka w grupie roboczej DARIAH WWIH (Digital Research Infrastructure for Arts and Humanities: Women Writers in History). To międzynarodowa grupa badawcza, która zrzesza literaturoznawców oraz badaczy zajmujących się pisarstwem kobiet w Europie od średniowiecza do końca dziewiętnastego wieku. Grupa prowadzi bazę danych NEWW VRE (New Approaches to European Women’s Writing Virtual Research Environment, http://resources.huygens.knaw.nl/womenwriters), do której wprowadzane są informacje biograficzne o kobietach pisarkach z całej Europy, oraz o przekładach i recepcji ich twórczości. – Dzięki bazie NEWW VRE możemy badać sieci powiązań oraz wzajemne inspiracje i wpływy pisarek pochodzących z różnych krajów, a także międzynarodową recepcję ich twórczości. To projekt innowacyjny na skalę światową i mamy nadzieję, że w najbliższych latach nadal będzie się rozwijał, a baza będzie rosła – wyjaśnia dr Gutowska.

Dr Gutowska dziękuje za wsparcie podczas pisania wniosku stypendialnego pani Agnieszce Bygar z Biura Współpracy z Zagranicą i Międzynarodowych Programów Badawczych UJK oraz pani Magdalenie Chomickiej z Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE.

Dr Anna Gutowska jest absolwentką anglistyki i socjologii na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 2011 roku obroniła także doktorat na anglistyce. Od 2015 roku pracuje na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego. 

Nasz profil na Facebook
Tweeter
YouTube
Radio Fraszka